مقامهای ارشد دفاعی ایالات متحده، آسترالیا و بریتانیا به پیشبرد مرحلۀ بعدی همکاری این ایتلاف سه جانبۀ نظامی که به نام آکس یاد میشود، تاکید کرده اند که بر گسترش زیردریاییهای هستهای تمرکز دارد.
پیت هگسیت، وزیر جنگ ایالات متحده، روز چهارشنبه دهم دسمبر در حالیکه همتایان بریتانیایی و آسترالیایی وی نیز حضور داشتند، از نهایی شدن ارزیابی پنتاگون در مورد پیمان آکس خبر داد.
هگسیت گفت: "از طریق آکس و بررسی که انجام دادیم، تعهد مستمر به کاربرد عملی و واقعبینانۀ قدرت سخت بین کشورهایمان را که بازتابدهندۀ صلح از طریق قدرت باشد [به نمایش گذاشتهایم]؛ قابلیتهای واقعی که نشاندهندۀ اثر بازدارندگی باشد که همۀ ما آن را میخواهیم."
وزیر جنگ امریکا گفت: "ممکن است ما وزارت جنگ و وزارتخانههای دفاع خود را رهبری کنیم، اما هدف ما صلح به نمایندگی از مردم امریکا، مردم آسترالیا و بریتانیا است و ما این هدف را به نمایندگی از رهبری خود با هم دنبال میکنیم."
وزارت جنگ ایالات متحده گفته است که این بررسی به هدف شناسایی فرصتها برای تقویت آکس و حصول اطمینان از موفقیت درازمدت، همسو با اجندای "امریکا نخست" رییس جمهور دونالد ترمپ است.
آکس یک ایتلاف سه جانبۀ استراتیژیک امنیتی و دفاعی میان ایالات متحده، آسترالیا و بریتانیا است که در سال ۲۰۲۱ شکل گرفت تا همکاری دفاعی را در حوزۀ هند-اقیانوسیه ارتقا ببخشد. هدف آن مقابله با فعالیتهای فزایندۀ نظامی چین و افزایش نفوذ آن در این منطقه است.
بخشی از برنامۀ این پیمان نظامی، کمک به آسترالیا برای به دست آوردن زیردریاییهای هستهای است. بر اساس پیمان آکس، آسترالیا تا سالهای ۲۰۳۰ سه زیردریایی را از ایالات متحده به دست خواهد آورد.
این سه کشور همچنان مشارکت دارند تا یک شکل جدید زیردریاییهای تهاجمی را به نام "اساسان-آکس" انکشاف دهند که انتظار میرود تا سالهای ۲۰۳۰ برای کاربرد بریتانیا آماده شود و تا سالهای ۲۰۴۰ در دسترس آسترالیا قرار گیرد.
جان هیلی، وزیر دفاع بریتانیا، گفت: "برای بریتانیا، آکس مهمترین همکاری نظامی در ۷۰ سال گذشته و از زمانی است که ایالات متحده و بریتانیا برای بار نخست در سال ۱۹۵۸ در این شهر بزرگ توافق کردند تا تکنالوژی هستهای را با هم شریک سازند. درست مانند آن زمان، این مشارکت بنیادی برای امنیت مشترک نسلهای آینده خواهد بود."
هیلی گفت: "بررسیها تکمیل شده اند؛ اکنون زمان تحویل است. زمانیکه در مورد تحویل حرف میزنیم، در مورد نیرومندترین و ترسناکترین زیردریایی تهاجمی که جهان تا به حال دیده است صحبت میکنیم."
ریچارد مارلس، معاون صدر اعظم و وزیر دفاع آسترالیا، گفت که در خصوص آکس، پیشرفت قابل ملاحظه در ۱۲ ماه آینده رونما خواهد شد که افزایش تردد زیردریاییهای هستهای ایالات متحده در آسترالیا شامل آن خواهد بود.
وزیر جنگ ایالات متحده روز دوشنبه گفت که آسترالیا یک میلیارد دالر اضافی برای کمک به گسترش ظرفیت تولید زیردریاییهای ایالات متحده اختصاص خواهد داد.